OHAL; Kimin İçin, Niye?

15 Temmuz Askeri ayaklanmasından bu yana devlet alanında ilan edilmemiş bir “olağanüstü hal” planı uygulanıyor. Yargı, emniyet ve ordu başta olmak üzere devlet kadroları kitleler halinde gözaltına alınıyor ve yine kitleler halinde tutuklanıyor. Yönetim ve daha kaygı verici olmak üzere yargı, genel “listeler”le iş yürütüyor. Hakim ve savcılar dahil kamu görevlilerinin ve yakınlarının havayoluyla seyahatleri yasaklanıyor. Anayasal haklar açıkça lağvediliyor. Gözaltına alınanlar soyuluyor ve ters kelepçelerle toplum karşısında ifşa ediliyor. İşkence iddiaları ise giderek yükseliyor. Bu durum ülkenin baştan sona bir toplama kampına dönüştürülmeye başlandığını gösteriyor. Şimdi ise yaşanan fiili durum OHAL ilanıyla resmileştiriliyor. Şunu bir kenara öncelikle kaydedelim. Toplama kampının, yönetim ve yargının temel aracına dönüşmeye başladığı böyle bir süreçte hükümet ve bağlaşıkları açısından tüm bir muhalefetin "tehdit ve tehlike" sınıfına dahil edildiği-edileceği gerçeğini geçmiş tecrübelerimizden pek iyi biliyor olmalıyız. Bu nedenle OHAL ilanını iki önemli noktanın altını çizerek değerlendirmek isteriz.

15 Temmuz Askeri Ayaklanması'ndan bu yana devlet alanında ilan edilmemiş bir “olağanüstü hâl” planı uygulanıyor. Yargı, Emniyet ve Ordu başta olmak üzere devlet kadroları kitleler halinde gözaltına alınıyor ve yine kitleler hâlinde tutuklanıyor. Yönetim ve daha kaygı verici olmak üzere yargı, genel “listeler”le iş yürütüyor. Hâkim ve savcılar dahil kamu görevlilerinin ve yakınlarının havayoluyla seyahatleri yasaklanıyor. Anayasal haklar açıkça lağvediliyor. Gözaltına alınanlar soyuluyor ve ters kelepçelerle toplum karşısında ifşa ediliyor. İşkence iddiaları ise giderek yükseliyor. Bu durum ülkenin baştan sona bir toplama kampına dönüştürülmeye başlandığını gösteriyor. Şimdi ise yaşanan fiili durum OHâl ilanıyla resmileştiriliyor.

Şunu bir kenara öncelikle kaydedelim. Toplama kampının, yönetim ve yargının temel aracına dönüşmeye başladığı böyle bir süreçte hükümet ve bağlaşıkları açısından tüm bir muhalefetin "tehdit ve tehlike" sınıfına dahil edildiği-edileceği gerçeğini geçmiş tecrübelerimizden pekiyi biliyor olmalıyız. Bu nedenle Ohal ilanını iki önemli noktanın altını çizerek değerlendirmek isteriz;

Bu bir karşı tatbikattır

En başından söyleyelim. Olağanüstü hâl ilanının askeri ayaklanmanın bastırılması ve Cemaat'in kalkışması ile bir alakası yoktur. Cemaat'in "Askeri Ayaklanması" zaten bastırılmış durumda. Geriye kalan askeri unsurların tek yaşam alanı "gerilla harbi" olabilir. Fakat, Cemaat'in bunu yürütebilecek hazırlıkları yoktur. Diğer yandan, hükümet Cemaate karşı önlemlerini herhangi bir hukuki kaygı duymaksızın fiilen yürütmeyi tercih ettiğini 15 Temmuz'dan itibaren zaten göstermiştir. OHâl ilanının arkasındaki asıl saik ise, hükümetin, askeri ayaklanma sürecindeki kurumsal zayıflığını somut olarak tecrübe etmesi ve böyle bir müdahale karşısında kurumsal dinamiklerin kendi dışında ilerlediğini fark etmiş olmasıdır. Tam da bundan dolayı, hükümet OHAL ile devlet alanını yeni bir cephe anlayışı içinde örgütlenmeye girişmektedir. Nitekim, ayaklanma, tam tekmil bir darbe tatbikatına denk düşmüştü ve bu hâliyle darbenin "başarılabilir" bir siyasi hedef olduğunu somut olarak gösterdiği gibi ordunun diğer kanatlarının ayaklanmaya katılmaması nedeniyle akim kalması ise hükümetin varlık ve gelecek kaygısını daha da besledi. Şunu da ekleyelim: Ayaklanma sürecinde hükümet, ordunun ulusalcı grubuna, merkez medyaya ve geleneksel siyasal partilere olan “borcu”nu dehşetle gördü. Her borç hükümeti kendi bağımsız varlığı ve geleceği konusunda kaygıya düşürür kuşkusuz. Özetle şunu söylemeye çalışıyoruz. Hükümet, olağanüstü hâli, zaten yenilmiş olan Cemaatin tasfiyesi için ilan etmiyor. Tam tersine, kendisini yeniden örgütlemek ve kurumsal dinamikleri kendi lehine dönüştürmek için ilan ediyor. Kabaca bakıldığında OHÂL, geniş bir kitlesel mobilizasyon ile kurumsal bir reorganizasyonun üzerine oturuyor ve bu hâliyle de devlet içindeki müttefikler karşısında AKP’nin çıkarlarına denk düşüyor. Şunu da bu çerçevede dikkate alalım: kurumsal planda ulusalcı-Kemalist grupların giderek merkeze yerleşmesi karşısında, AKP, halka dayanmaktan ve halkın silahlandırılmasından söz ederek bundan sonra benzer bir askeri ayaklanmaya tevessül edebilecek gruplara “gözdağı” vermeye çalışıyor. Bundan dolayı kendi topluluğunu sürekli hazır ve nazır bir halde sürekli karşı tatbikata çağırıyor...

İkna olmakta zorlananlar için şu hususu da ekleyelim; Hükümet daha çok yakın zamanda Kürt bölgelerinde her tür hukuksuz şiddeti olağanüstü hâl ilan etmeksizin yürütebildi. Olağanüstü hâle yönelik bir ihtiyaç hissetmedi. Çünkü zaten buna ihtiyacı olmadığını çok iyi biliyordu ve bugün Cemaat’e yönelik uyguladığı şiddetin bir kaç yüz katını olağanüstü durum ilan etmeksizin gerçekleştirebildi. Bu da hükümetin olağanüstü hal ilanı ile asıl olarak bugünkü müttefiklerine karşı kendi gücünü yeniden örgütlemek istediğini gösteriyor.

Nihayetinde OHAL’le, AKP, ülkenin her yerinde kendisini aynı anda ve hızlıca örgütleme tatbikatı yapıyor ve böylece devlet kurumları içerisindeki muhtemel “tehdit ve tehlike”lerin Valiler, kaymakamlar, MİT vb. gibi kurumlar ile AKP tabanı arasındaki siyasi bağlar kurularak tenkil edilmesi provaları yapıyor. Bunun sonucunda ise kurumsal dinamiklerin AKP’nin tamamen eline geçmesi bekleniyor. Bu ilk noktaydı. Gelelim ikinci önemli meseleye...

Peki OHAL ilanı neden yanlış?

OHAL'in Cemaat tehlikesi bakımından iki önemli noktada hayati yanlış olduğu kanaatindeyiz.

İlk olarak yaşanan kriz, AKP'nin bizzat kendi varlığı ve geçmişini mahkûm ettiği bir krize tekabül etmekle hükümetin inisiyatif aldığı bir OHAL tercihinin açık biçimde dışlanmasını gerektirmekte ve Meclis odaklı bir kamusal platformu zorunlu kılmaktadır. Hükümet, kamu görevlilerine yönelik yaptığı toplu gözaltılar ve tutuklamalar nedeniyle kurumların bittiğini açıkça itiraf etmiş bulunmaktadır. Bu durum aynı zamanda kendi yönetim ve yargı tecrübesinin de mahkûm edilmesi demektir. Devlet kurumları ve kadrolarının bu seviyede iflası hükümetçe açıkça kabul edildiğine göre, askeri ayaklanma soruşturması ve tasfiyelerin, meclisin ve sivil toplum örgütlerinin gözetimi altında demokratik bir biçimde yürütülmesi şarttır. Bu yönde öncelikle bir meclis komisyonu kurulması zaruridir. Ayrıca sivil toplum örgütlerinin de bu komisyona katılması denetimi güçlendirecektir. Çünkü gözaltı ve tutuklama sayıları ve oranlar göz önüne alındığında, hâlihazırda yürütülen operasyonların aynı zamanda kurumların tasfiyesi hâline geldiği açıktır ve bütün bu süreçlerde Meclis'in ve kamuoyunun aktif katılımını zorunlu kılan en önemli noktalardan birisi de burasıdır.

İkinci olarak, Cemaat ile hesaplaşma, tıpkı Ergenekon Davası'nda olduğu üzere tarihsel öneme haiz bir meseledir ve Ceza yargılamasının bu hesaplaşmayı iktidarlar lehine "harcaması" tehlikesi de bulunmaktadır. Nitekim Ergenekon Davası, tam bir fiyaskodur ve hükümet iddialarının tersine ülkenin "askeri geçmiş" ile hesaplaşmasını engelleyen bir işlev görmüştür. Yaşadığımız son bir haftalık süreç ise, Cemaat soruşturmasının Ergenekon soruşturması benzeri bir yapıda inşa edilmekte olduğunu göstermektedir. Bir defa ceza yargılaması, önceden kapalı kapılar ardında hazırlanan bir liste ile yürütülemez ve adeta bir "toplama kampı" mantığı içinde işletilemez. Zira "genel listeler" oluşturarak soruşturma yürütmek, kişiler ve eylemleri arasında herhangi bir fark görmez ve toplu bir infazı daha en başından gerçekleştirir. Ayrıca, listeler, ceza soruşturmasının temel mantığı ile de bağdaşmaz. Çünkü ceza yargılaması fiiller ve failler ile ilgilenir. "Tehditler" belirlenerek ceza soruşturması ve yargılaması da yapılamaz.

Son olarak OHAL, AKP’nin kendi dışındaki politik güçlere ilan ettiği yeni bir politik mevzi ilanıdır. Oysa OHAL yerine geniş bir kamuoyu denetimi araçlarının devreye sokulması yaşanılan krizin kaçınılmaz gereklerinden birisidir. Aksi durumda, toplumun denetimine kapatılan bürokratik faaliyet yeni çeteler üretmeye devam edecek, hukuksuzluk bir kamu kültürü olarak varlığını sürdürecektir. En nihayetinde tıpkı Ergenekon Davası gibi Cemaat Davası da Türkiye yargı tarihinin büyük hüsranlarından birisi olarak yerini alacaktır...

Orhan Gazi Ertekin (Demokrat Yargı Eşbaşkanı)

N. Anıl Gelberi (Avukat)

15 Temmuz’un Yan Etkileri

15 Temmuz’da kudurmuş köpekler gibi millete saldıran üniformalı alçaklara karşı her türlü tedbirin ve cezalandırmanın gerçektirilmesini elbette ben de herkes gibi arzu ediyorum.

Yeter ki hukuk çerçevesi içinde kalınsın, dahası; adaletten şaşılmasın.

Bu arzumuzun yanında endişemiz de var: eyvah, kurunun yanında yaş da yanacak!

8 yıldır beraber olduğumuz, Müslüman olarak bu dünyadaki şahitliğimizin yolunu birlikte yürüdüğümüz, üniversitede öğretim görevlisi olan bir arkadaşımız açığa alındı.

Gerekçe şöyle:

“15 Temmuz 2016 tarihinde ülkemizde silahlı, Paralel Devlet Yapılanması (PDY) / Fethullahçı Terör Örgütü (FETÖ) tarafından anayasal düzene, hükümete ve demokrasimize ve milletimize karşı darbe kalkışması başlatılmış ve halen devlet ve milletimiz imkanları kullanılarak çeşitli fiili saldırı ve tehdit yöntemleri ile kaos ortamı yaratılarak sürdürülmeye çalışılmaktadır. Süregelen açık tehditleri dikkate alarak Üniversitemizde görevli olup, bu örgüt ile bağı kuvvetle olan ve Üniversite imkânlarını bu hain amaç için kullanma şüphesi bulunan personelin kurumumuz ve devletimizin güvenliğini korumak amacıyla açığa alınmaları Rektörlüğümüzce uygun bulunmuştur.”

Diyeceksiniz ki: Ne var bunda? Bu adamların kendilerini gizlemek konusunda uzman oldukları anlaşılmış değil mi? Hem, bu daha soruşturma!

Diyeceğim ki: terör örgütü mensubu olarak yargılanma ciddi tehlikesi ile karşı karşıya kalan arkadaşım hakkında bir delil var mı acaba?

Bir delil yok ama bir iftira olduğu ortada!

Bir iftira dolayısıyla insanlar terör örgütü üyesi olmaktan yargılanabilir ve dahi, çılgınlık odur ki ceza dahi alabilirler!

Arkadaşımızı medya üzerinden linç etmeye çalışan iftiracılar hakkında suç duyurusunda bulunduk ve fakat hukuki süreç o kadar yavaş ilerliyor ki, işkillenmemek elde değil, henüz bir dava açılmış değil, soruşturma devam ediyor.

İftira atıp hedef gösterenler şimdi mutlu mudurlar?

Büyük bir vebalin altında kalacaklar…

15 Temmuz ile başlayan temizlik sürecinin yan etkilerine karşı dikkatli olmak gerekiyor. Birileri bu arada, bilerek veya bilmeyerek, amaç dışı, tümüyle kişisel hesaplarla bir temizliğe girişebilir.

Bu yazı da örnek vermek gibi olsun…

Hatırlamak isteyenler için haberi de burada, ama, sorarım size: kimin umurunda? 

Hakkında suç duyurusunda bulunduğumuz haber sitesi, haberci mi yoksa tetikçi mi, mahkeme henüz karar vermedi ama siz karar verebilirsiniz. Biraz vicdan ve ilke yeter…

“1 Mayıs’a katılan başörtülüleri ‘cemaatçi ablalar’ diyerek hedef gösteren haber sitesine suç duyurusu”

Mehmet Ali Başaran

Halktan Daha Güçlü Bir Ordu Yoktur!

Faşizm, tekelci burjuvazinin yönetim biçimidir. Tekelci sermaye, kanlı terör yalan ve demagoji ile halka yönelir ve halkın yüreğine korku ve şüphe tohumları eker. Nerede bir kafa karışıklığı muğlâklık, şüphe varsa, nerede endişe ve korkular üzerinden muktedir olunuyorsa faşizm oradadır.

Bizim işimiz soru işaretlerini, bilinmezleri büyütüp, abartıp halkta güvensizlik duygusu yaratmak değildir. Bu ikilem insanları kararsızlığa dolayısıyla hareketsizliğe sürüklemek içindir. Bu çaresizlik ve güvensizlik halkı başka çareler aramaya iter, boğulmamak için yılana sarılmaya sevk eder.

Bizim işimiz bilinenleri anlatmak, önemsiz ayrıntıların, asıl meselenin önüne geçmesine engel olmaktır. Bizim işimiz umut taşımak, güven vermektir.  Bu yüzden dün akşam yaşananların gerçekten bir darbe girişimi mi yoksa AKP’nin güç tazelemek ve iktidarını pekiştirmek için yarattığı bir mizansen mi olduğu değildir asıl mesele.

Önümüzdeki günlerde yaşanacak ekonomik ve siyasi gelişmeler, enerji tekelleri ile kurulacak bağlantılar bize dün gece yaşadıklarımızın gerekçesini de açıklayacaktır.

AKP az sonra el ense çekip yere vuracağı rakibin sırtını önce yağlamış sonra mindere çıkarmıştır. Yağlamıştır çünkü kendisini başpehlivan edecek olan odur.  “Nasıl olur da bu halka kurşun sıkarsınız” diye kameraların önünde bağıranlar bu halka kurşun sıkanların ta kendileridir. Bu halkın kıyılarını, ormanlarını, sularını, madenlerini satan, halkı yoksul, hasta, çaresiz bırakanların ta kendileridir. Gece boyunca halk üzerinde terör estirenler o bombaları atanlarla beraber onları besleyip büyütenler ve yapılanları seyredenlerdir. İstedikleri tek şey düşmanın düşmanlarını arttırmaktır.

Burada bir sorun da “biraz zaman ilerlesin de duruma göre konuşuruz” diyen, kendini sol, sosyalist olarak tanımlayan güçlerin tavırsızlığı hatta “darbe olsa da artık birileri AKP ye haddini bildirse” türünden tarafgirliğidir. Saray cuntasına son versin diye askerden darbe bekleyenlerdir.  “Bu darbe AKP ye karşı, bize bir şey yapmazlar”  türünden rahatlıklardır.

Bu mantık halka güvenmemenin, halk gerçeğine uzak olmanın, halka emek vermemenin bir sonucudur. “Bu halktan adam olmaz” diyenler ya ABD, Avrupa Birliğinden ya ordudan medet umar. Bizim dün gece yaşananları anlamak için kimin galip geleceğini beklemeye ihtiyacımız yoktur. Biz taraflardan birinin yanında durmak zorunda değiliz. Kırk katır ya da kırk satır seçmemiz gerekmiyor. Biz halk düşmanı iktidarları yeşil, lacivert ya da mavi kıyafet giymelerinden ayırmıyoruz. AKP ye haddini bildirecek diye de hiçbir faşist gücün duruşunu meşrulaştırmayız.

Görünen odur ki bu saldırı halka yöneliktir. Saldırganlar gece boyunca gerek uçaklarla gerek bomba ve silahlarla durmadan korku yaratmıştır.

İktidar darbe girişimi dediği bu durumdan önceden haberdardır ve hazırlıklıdır. Neler yapılacağı belirlenmiştir. Dün gece olup bitenler AKP iktidarının kan tazelemesine ve güçlenmesine neden olmuş kısacası işine yaramıştır. AKP hazırlıklı ancak halk güçleri hazırlıksızdır. Halkın örgütlü gücü, aydını olması gerekenler kendine, geleceğe umudunu yitiremez, ne kendi dışındaki güçlere güvenebilir ne de umutsuzluğa düşebilir. Buna hakkı yoktur.

Mevcut iktidarın faşist niteliği bir başka faşist gücün silahlı müdahalesi ile bertaraf edilemez. Öte yandan “demokrasiye darbe” türünden nitelemeler de doğru değildir çünkü mevcut iktidar da ne demokrasi vardır ne de halkın iktidarıdır.

Halkımız yalnız kendine inanmalı ve hangi inançtan, etnik kökenden olursa olsun birbirine güvenmelidir, halkı birbirine düşman etmek isteyenlere değil. Bildiğimiz şaşmaz doğru şudur ki; Halktan daha güçlü bir ordu yoktur. Faşizmi ancak halkın örgütlü gücü yenebilir.

Halkın Hukuk Bürosu

16 Temmuz 2016

Korku Değil Umut

AKP iktidarı, Türkiye tarihinin makro ve mikro düzeyde yaşadığı en radikal dönüşümünün de icracısı konumunda. Bu cihetle Türkiye’nin tarihsel sürekliliğinden bir kopuş metaforu olarak kullanılan parantezin 15 Temmuz’da gerçekten de kapandığını söylemek mümkün. Bunun müspet ve menfi sonuçlarını da birlikte deneyimleyeceğiz. Ama en azından modernleşmenin zorakiliğinin faturasını nasıl ödediysek, bundan sonra memleket topyekün fabrika ayarlarına dönerken, bu dönüşün de toplumsal maliyetini karşılamamız gerecek. Kısa vadede idrak etmemiz gerekenin, Türkiye’nin zannettiğimiz ve varsaydığımız yer her neresiyse orada olmadığıdır.

Kentsel dönüşümden insan hakları ihlallerine, eğitim politikalarından çevre felaketlerine kadar Türkiye’nin yaşadığı tüm sorunlarda müşterek olan, hesap sorma ve verme mekanizmasının yoksunluğudur. Demokrasi tuhaf bir şekilde bir sorumsuzluk rejimi olarak işler. Hesap verilebilirlik silsile içerisinde değil, kimin günah keçisi ilan edilip sistem dışına çıkartılacağı kararında uygulanır. 15 Temmuz gecesi yaşadıklarımızın da mesuliyetinin sadece Fethullah Gülen cemaatinde olduğu kanaati hakim gibi duruyor. Oysa her toplumsal fenomen gibi burada bir ilişkiler ağı ve çoğul aktörler mevzubahis.

Roboski’yi bombalayan Akın Öztürk, Cizre ve Sur’u yerle bir eden Adem Huduti, KCK davalarından binlerce siyasetçiyi tutuklayan, onlarca hak ihlalinin birinci elden failleri bugün darbe teşebbüsünden tutuklanmaktalar. Peki ya emir verenler, bu fiillere altyapı oluşturanlar, kalemleriyle meşrulaştıranlar, alkış tutanlar, yargılanmalarını engelleyenler? Onlara bir sorumuz yok mu? Masumlar mı, yoksa şer’en cezai ehliletlerini yitirecek kadar akl-ı baliğ değiller mi? Kandırılmışlar mı yoksa kullanışlı aptallar mı?

İktidara geldiği yıllarda, kadrosuzluktan yakınan neoliberal/muhafazakar demokrat iktidarın eleman havuzu olarak imdada yetişmişti Gülen cemaati. Dönemin başbakanının tabiriyle, ne istediyse verilmiş ve her fırsatta önleri açılmış, kadroları terfi etmişti. İktidarın pragmatik doğası bu tür ilişkileri dayatabilir. Fakat pragmatizmi ilke haline getirenler, sonuçlarına katlanacak mıdır? Dükkanına Zaman gazetesi alan esnaftan çocuğunu koleje yollayan ebeveyne, terfi almak için cemaate intisab eden polis memurundan, Türkçe Olimpiyatları’nı alkışlayan milli eğitim bürokratına şu veya bu şekilde bu yükselişe su taşıyan her kimsenin 15 Temmuz gecesi sıkılan kurşunlarda, kaybettiğimiz canlarda vebali olduğunu idrak etmesi elzem.

Sıradan yurdum insanından kelimenin tam anlamıyla bir terör aygıtı yaratan, darbe karşıtı bütün sol literatürü kolonileştirerek “darbe” kelimesini son on beş yılda en çok kullanan, ama nihayetinde kendini Asya’yı Avrupa’ya bağlayan köprüde silahsız sivil insanlara kurşun yağdırırken bulan bu fenomeni en başta Müslümanlar olarak sorgulamamız gerekiyor. Nihayetinde Cemaat fenomeni, tıpkı IŞİD gibi Müslümanların yeterince tartışmayıp tüketmediği problematiklerinden türemiş bir anomali; fakat esas olan, bugün korkunç sonuçlarını tecrübe ettiğimiz bu anomalinin nasıl normalleştirildiğidir. Dindar Anadolu çocuklarından darbeci yaratan bu karanlığı sorgulamadıkça yenilerine hedef olmamız kaçınılmazdır.

Türkiye toplumunun Sünni Türk vasatı, 15 Temmuz gecesi, “benim askerim bana sıkıyor” tecrübesini yaşadı, tıpkı Gezi’de “benim TOMA’m bana sıkıyor” diye hayret eden seküler Türkler gibi. Askeri ve polisi kendi malı olarak gören bu mülkiyet ilişkisinin sorunlu olduğu aşikar. Fakat 15 Temmuz’da bu sahiplik tavrı, “hem severim, hem döverim” fazına terfi etti. Dolayısıyla pasif sevme ve sahiplenme proaktif bir öfke ve terbiye hattına makas açtı. Kendi malı üzerinden, terbiye edici bir şiddet tasarrufunda bulunmaya cesaret eden bir halktan daha fazlasını bekleyebilir miyiz? Davul ve zurnayla askere uğurladığı Mehmetçiği elde silah karşısında görünce üstüne yürümekten çekinmeyen insanlar, başka toplumsal hak ve adalet mücadelelerinde bu refleksi gösterebilecekler mi? Tanka karşı sokağa çıkmanın bilgisi, toplumsal barış ve adalet için seferber edilecek bir müştereğe dönüştürülebilir mi?

15 Temmuz sabahı Fatih sokaklarında “Darbeye Hayır, Savaşa Hayır, Yaşasın Barış” yazılamaları gördük. Dün gece de yoldaşlarımız Boğaziçi Köprüsü’nde yegane müştereğimiz olan Türk bayrakları, tekbirler ve militarist sloganlarla ölenleri anmak için yürüyenler arasında “Darbeye Hayır, Yaşasın Toplumsal Barış” pankartı arkasında yürüdüler. Kimilerine fazlaca iyimser gelebilecek bu tavır, toplumsal yarılma anında, kriz ikliminde kurucu ve müspet bir iradeyi ortaya koyma çabasından ibaret. Kitleler nasıl dünden bugüne faşist olmadıysa, barış iradesi de kriz anından yanyana gelen insanların kurabileceği müzakere zemininin örgütlenmesinde saklı.

Kimilerinin korktuğu gibi, şimdikinden daha şedid bir faşizm gelecekse, zaten kaybedecek bir şeyimiz yok. Bu uğradığımız ilk hayal kırıklığı olmaz. Öte yandan bu iklimin dağılması, toplumsal barışın tesis imkanı varsa, ancak şimdi ve burada müzakerenin inşası için söz ve ses alanlarının yaratılmasıyla mümkün. Korku doğal ve insani bir duygu. Her mahallenin ötekinin korkusuyla yönetilebilir olduğu bir ülke ise, egemenler için en kolay yönetişim alanı olsa gerek. Failiyetimizden vazgeçmek istemiyorsak korkularımızın esiri olmayalım. Şahsiyetimizi sürdürmek için yanyana durmaya, müzakere ve umut alanlarını birlikte kurmaya ihtiyacımız var. Korkuya karşı umudu, cuntaya karşı toplumsal barışı yükseltelim!

Mustafa Emin Büyükcoşkun

OHAL: AKP, Üç Ay Karşı Tatbikat Yapacak

En başından söyleyelim. Olağanüstü hal ilanının askeri ayaklanmanın bastırılması ve Cemaat’in kalkışması ile bir alakası yoktur. Cemaat’in “askeri ayaklanması” zaten bastırılmış durumda. Geriye kalan askeri unsurların tek yaşam alanı “gerilla harbi” olabilir. Fakat, Cemaat’in bunu yürütebilecek hazırlıkları yoktur. Diğer yandan, hükümet Cemaat’e karşı önlemlerini herhangi bir hukuki kaygı duymaksızın, fiilen yürütmeyi tercih ettiğini 15 Temmuz’dan itibaren zaten göstermiştir.

OHAL ilanının arkasındaki asıl saik ise, hükümetin, askeri ayaklanma sürecindeki kurumsal zayıflığını somut olarak tecrübe etmesi ve böyle bir müdahale karşısında kurumsal dinamiklerin kendi dışında ilerlediğini fark etmiş olmasıdır. Tam da bundan dolayı, hükümet OHAL ile devlet alanını yeni bir cephe anlayışı içinde örgütlenmeye girişmektedir. Nitekim, ayaklanma, tam tekmil bir darbe tatbikatına denk düşmüştü ve bu haliyle darbenin "başarılabilir" bir siyasi hedef olduğunu somut olarak gösterdiği gibi, ordunun diğer kanatlarının ayaklanmaya katılmaması nedeniyle akim kalması ise hükümetin varlık ve gelecek kaygısını daha da besledi. Şunu da ekleyelim: Ayaklanma sürecinde hükümet, ordunun ulusalcı grubuna, merkez medyaya ve geleneksel siyasal partilere olan "borcu"nu dehşetle gördü. Her borç hükümeti kendi bağımsız varlığı ve geleceği konusunda kaygıya düşürür kuşkusuz. Özetle şunu söylemeye çalışıyoruz. Hükümet, olağanüstü hali, zaten yenilmiş olan Cemaat’in tasfiyesi için ilan etmiyor. Tam tersine, kendisini yeniden örgütlemek ve kurumsal dinamikleri kendi lehine dönüştürmek için ilan ediyor. Başkanlık sistemini de tam bunun için istiyordu zaten. Kabaca bakıldığında OHAL, geniş bir kitlesel mobilizasyon ile kurumsal bir reorganizasyonun üzerine oturuyor ve bu haliyle de devlet içindeki müttefikler karşısında AKP'nin çıkarlarına denk düşüyor. Şu hususu da görmeden geçmeyelim: kurumsal planda ulusalcı-Kemalist grupların giderek merkeze yerleşmesi karşısında, AKP, halka dayanmaktan ve halkın silahlandırılmasından söz ederek bundan sonra benzer bir askeri ayaklanmaya tevessül edebilecek gruplara "gözdağı" vermeye çalışıyor. Bundan dolayı kendi topluluğunu sürekli hazır ve nazır bir halde, sürekli karşı tatbikata çağırıyor...

Kürtlere Niye İlan Etmedi?

İkna olmakta zorlananlar için Kürt bağlamını açmakta yarar var: Hükümet, daha çok yakın zamanda Kürt bölgelerinde her tür hukuksuz şiddeti olağanüstü hal ilan etmeksizin yürütebildi. Olağanüstü hale yönelik tek bir ihtiyaç hissetmedi. Çünkü zaten buna ihtiyacı olmadığını çok iyi biliyordu ve bugün Cemaat’e yönelik uyguladığı şiddetin birkaç yüz katını olağanüstü durum ilan etmeksizin gerçekleştirebildi. Bu da hükümetin olağanüstü hal ilanı ile asıl olarak bugünkü müttefiklerine karşı kendi gücünü yeniden örgütlemek istediğini gösteriyor.

Nihayetinde OHAL ile, AKP, ülkenin her yerinde kendisini aynı anda ve hızlıca örgütleme tatbikatı yapıyor ve böylece devlet kurumları içerisindeki muhtemel "tehdit ve tehlike"lerin valiler, kaymakamlar, MİT vb. gibi kurumlar ile AKP tabanı arasındaki siyasi bağın içinde karşılanarak tenkil edilmesi provaları yapıyor. Bunun sonucunda ise kurumsal dinamiklerin AKP'nin tamamen eline geçmesi bekleniyor...

Süreç hiçbir grup için kolay değil.

İktidar oyunları sürüyor...

Orhan Gazi Ertekin

Darbe, Devrim, Perspektif

Darbe, dünya ölçeğinde etkisini günden güne kaybeden mali-finans sermaye fraksiyonunun Türkiye'deki ayağının bir girişimidir. Bu fraksiyon, Türkiye'den evvel son sarsıntıyı bizzat anayurdu İngiltere'nin AB'den çıkmasıyla yaşadı. Küresel sermaye ya da "ulus-üstü" sermaye olarak tanımlayabileceğimiz mali-finans sermayesi yeniden yapılanan, güçlenen ulus devletlerin duvarına toslamaktadır. Ulus devletler; yerel/ulusal sermaye toprak bağımlı sermaye fraksiyonuyla tanımlıdır. Dünyanın ulus devletleri son 20 yıldır küresel sermayeyi etkisizleştirmeye, en ilkel formuna geri döndürmeye çalışmaktadır. Ve geldiğimiz noktada da bu yolda büyük aşama kaydetmektedirler. İki fraksiyon arasında yürüyen kavga yüzyıllar öncesine dayanmakta, belli tarihsel momentlerde de aralarında büyük hesaplaşmalar yaşanmaktadır.

***

Mali-finans sermayesinin kökeni Asur Ticaret Kolonileri Cağı’ndan Fenikelilere, oradan İtalyan site devletleri olarak tarif edilen Venediklilere, Cenevizlilere kadar uzanmaktadır. Tarihsel veriler, mali sermayenin, varlığını güvende hissettiği yerlerde yoğunlaştığını ve buralarda faaliyet içinde olduğunu göstermektedir. Ticari-mali sermaye sınıfının faaliyet yürüttüğü yerlerde hukuksal ve fiziksel güvenlik ihtiyacını devlet karşılamakta, devletin parasal ihtiyaçlarını da mali sermaye sınıfı sağlamaktadır. Devlet ve mali sermaye sınıfı arasında oluşan bu münasebet zamanla organik bir ilişkiye dönüşmüştür. Mali sermaye başlangıçta yalnızca ticaretle tanımlı bir sınıftır. Bu sınıfın işbirliği yaptığı kesimler ise toprak ve ülke bağımlı yerel güç oluşumlardır ve çoğunlukla ticaret yapmazlar. Kapitalizmin gelişme kaydettiği momentlerde bu iki sermaye fraksiyonu arasında büyük sürtüşme ve çatışmalar yaşanmıştır. Mali-finans sermayesi ile tanımlı ticaret burjuvazisi kapitalizm öncesi dönemler dâhil yerel kurumsal iktidarların ve güç odaklarının tahakkümünü sınırlamaya yönelik bir pratik sergilemiş, böylece özgür ticaret merkezlerinin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Ticaret sermayesinin ana sloganı "tüketim için üretim", ulusal sermayelerin sloganı ise "üretim için üretimdir". İlki kapitalizm öncesi ticaret burjuvazisinin karakteri iken ikincisi üretim sermayesinin temel özelliğidir. Bu iki anlayış arasında yüzeyde asla görülmeyen, ancak dipte, derinde cereyan eden bir mücadele yaşanmaktadır. Bu mücadele, belli tarihsel momentlerde büyük boğazlaşmalara ve dünya savaşlarına yol açmıştır.

***

Kapitalizm, genellikle yekvücut bir yapı olarak algılanmakta, temel işleyişinin, mekanizmalarının ve hükmetme biçiminin mutlak bir iç tutarlılığa sahip olduğu sanılmaktadır. Oysa kompleks bir yapı olarak kapitalist sistem zaman zaman birbiriyle entegre olabilen, zaman zaman da amansızca çatışan/çelişen eğilimlere ve fraksiyonlara sahiptir. Bu yanıyla kapitalist sistemin yekvücut, masif bir yapı olduğu algısı oldukça hatalıdır. Bu yöndeki bir önkabul yapının işleyiş mantığını ve mekaniğini anlamayı zorlaştırmakta, yapı ile ilgili net ve berrak bir resim ortaya koymayı ise imkânsız kılmaktadır. Bununla birlikte eksiltili bütün analizler ve tanımlamalar ona karşı mücadele ederken handikaplı bir pratiği koşullamaktadır.

***

Sermaye’nin farklı fraksiyonlarını kapitalizm başlığı altında bütünleyip ve sonuçta ortaya mutlak uyumlu tek bir düşman çıkarmak gayet kolaycı bir yaklaşımdır. Bu yaklaşım Marksistlerin en büyük tarihsel yanlışıdır. Bu yanlışın tarihte neredeyse tek istisnası Lenin'dir. Marks ve Lenin arasında görülen belirgin farklardan biri kapitalistlerarası rekabet yahut sermaye blokları/fraksiyonları arasında gerçeklesen mücadeleye dair yaklaşımlarıdır. Marks ve Engels sermaye blokları arasında derinde seyreden gerilimin ve örtük mücadelenin farkındadır, ancak pratik politikada bu alanlara girmeyi önermez, bir anlamda seyircidirler. Oysa Lenin sermaye bloklarının bütün gerilimlerini, salınımlarını, oluşan fay hatlarını dikkatle izlemiş ve buralara yönelik devrimci politikalar üretmiştir. Bloklar arasında oluşan çatlaklara kama sokarak devrimi olanaklı kılmaya çalışmış ve nihayetinde başarılı da olmuştur. Özünde Marks'a yöneltilen determinizm eleştirisinin kaynağı da bu temele dayanmaktadır.

***

Adına "emperyalistlerarası paylaşım savaşları" dediğimiz olgu sermaye fraksiyonları arasındaki hesaplaşmanın bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Her iki hesaplaşmanın da temelde iki faili vardır, mali-finans sermayesinin Venedik'ten kovulduktan sonra kendisine yurt olarak seçtiği İngiltere ile ulus devlet'in yeryüzünde en güçlü olduğu ülke Almanya. Sovyetler Birliği bu iki fraksiyon arasında yaşanan kavganın ortasında doğmuştur. Lenin, tarihte Marks'tan bile daha keskin bir politik teorik-politik hamle ile sermaye fraksiyonları arasında yaşanan savaştan sosyalizmin inşasına zemin oluşturabilmiştir. Lenin'in düşman tarafından "Alman ajanı" olarak nitelenmesi mali-finans sermaye bloğunun temsilcisi İngiltere'yi sosyalizmin inşası için daha büyük düşman görmesi ve Almanya'ya dönemsel belli taktik-strateji gereği olumlu yaklaşmasıdır. Leninizm esasında her iki sermaye fraksiyonuna da amansızca düşmandır. Lenin, "sermaye ve üretimin uluslararası dikey örgütlenmesinde ultra-emperyalist bir dünya birliği kuramadan yani tek bir dünya tröstü oluşmadan (süper tekeller, emperyalizm, bir dünya birliğinde birleşmeden) önce yok olur, kapitalizm karşıtına dönüşür" demektedir. Lenin, bu ifadede özünde "küreselleşme" denilen mefhumun tek bir dünya devleti kurma projeksiyonun sınırını belirtmektedir ve bu sınırın da ancak yok edilerek aşılabileceğini söylemektedir.

***

Mali-finans sermayesi yapısal olarak ekonomik büyümeye bağımlıdır. Ekonomik büyümenin olmazsa olmazı ve tetikleyicisi/ lokomotifi durumundaki enerji kaynaklarını "azgelişmiş" ülkelere açmaya çalışmaktadır. Bu nedenle Çin, Hindistan gibi ülkeler mali-finans sermayesi tarafından sıcak para akışı pompalanarak büyütülmektedir. Ulus devletler ve toprak bağımlı sermayelerin bir ülkesi/vatanı vardır, bu yüzden kontrolsüz ekonomik büyümeyi dizginlemeye çalışmakta, dünyanın sınırlı kaynaklarını özellikle petrol, doğal gaz gibi enerji kaynaklarının az gelişmiş ülkelere naklini sınırlamak istemektedir. Afganistan, Irak işgalleri bir anlamda ekonomik büyümesi dizginlenemeyen Çin'in enerji kaynaklarına erişiminin engellenmesini, bir anlamda Çin'in kuşatılmasının bir aşamasını ifade etmektedir. Türkiye ise tarihsel olarak bir denge ülkesi durumundadır. Türkiye'nin jeopolitiği yüzlerce yıldır Küresel Sermaye ile Ulus Devletler arasında yürüyen kavganın en önemli savaş alanıdır. Osmanlı'nın yıkılışı, Türkiye'nin kuruluşu, darbeler ve benzeri süreçler bu kavganın toprağa kazınmış adıdır. Bu bağlamıyla 15 Temmuz esasında halihazırda yapılmış bir darbenin karşı darbe girişimi, mali-finans sermayesinin son çırpınışıdır. Yaşanan hadiseler bakıldığında devlet darbeyi önceden bilmekte, hazırlık yapmakta hatta darbecileri hamle yapması için teşvik etmektedir. Devlet en nihayetinde hadiseyi bir "keriz silkeleme" operasyonuna çevirmeyi başarmıştır. Dolayısıyla algılandığı şekliyle darbeyi yapmaya çalışan, destekleyen NATO/Pentagon değil, NATO'cu komuta kademesi vasıtasıyla bizzat engelleyen NATO ve Pentagon'dur. Ancak darbenin daha başlangıcında engellenmesi yapının diğer bileşenlerinin geri çekilmesine neden olmuş, ittifakı oluşturan diğer unsurların görülmesini engellemiştir. Bu harekatta başından sonuna devlet her şeyin farkında ve her şeye hazırlıklıdır. Yani genel sol'un anladığı biçimde olup biten her şey ne bir tiyatrodur ne de kurgudur. Yalnızca devletin öngördüğü ve başladıktan sonra gayet "başarılı" yönettiği bir girişimdir.

***

Gezi direnişi adı verilen hadiseye bu boyuttan bakma ihtiyacı bulunmaktadır. Gezi sürecinde yaşanan anomalilere, irrasyonel bazı olaylara bu perspektiften bakmak zaruridir. Bu yazının kapsamında detaylarına girmek mümkün değil ancak Gezi'yi ikiye ayırmak gerekiyor. Bunlardan birinin adı "Gezi Direnişi" diğeri "Haziran Direnişi"dir. Gezi hadisesinin bir bölümünde mali-finans sermayesinin önemli bir dahlinin bulunduğu görülmelidir. Zira yıllardır sol, küresel sermayenin bir aparatı olarak iş görmektedir. Solun her türden özgürlük, çok renklilik, çok seslilik, çok cinslilik, bireycilik vb. değerleri küresel sermayenin değerleriyle uyumludur. Kapalı pazarların açılması, paranın ve malların “özgürce” dolaşımı ve batı tipi “tüketim” alışkanlığının yerleşmesi için “katı” dini-milli toplumsal değerler liberal sol değerler enjekte edilerek seyreltilmektedir. Bu yanıyla solun büyük kısmı amelde Fethullahçı ve Sorosçudur.

***

Demokrasi mekaniği bütün kapitalist ülkelerde sermaye ve sermaye fraksiyonlarını gizlemek için işletilmektedir. Bu yolla çıplak sömürü düzeni perdelenir. Belli momentlerde, bu perdeleme faaliyetine ihtiyaç kalmadığı durumlarda ise askıya alınabilirdir. Yani adi demokrasi ve hangi türevi olursa olsun kolaylıkla faşizme ve iç savaşa dönüşebilir bir sahnenin adıdır. Örneğin kapitalizmin amiral gemileri olan Amerika ve Almanya’da demokrasi semboliktir. Yakın geçmişte küresel sermayenin anayurdu olarak adlandırabileceğimiz İngiltere’de kraliçe değil demokrasi semboliktir ya da daha doğru bir ifadeyle göstermeliktir. En nihayetinde bütün olup bitenler çok köklü bir derin devlet pratiği tarafından belirlenmektedir. Türkiye'de ise böyle bir derin devlet geleneği yoktur. Derin devlet yapılanmaları olarak görülenler ise batılı derin devlet mekanizmalarının birer aparatından ibarettir.

***

Somut durumda ise sol ya mikro alanlara kapanmakta ya da yüksek siyaset kompartımanında yol almaktadır. Bu bağlamda sol genel planda, mikro alanlarda mali-finans sermayesinin, yüksek siyaset kompartımanında ise ulus devlet mekanizmasının bir aparatı olarak iş görmektedir. İlkinde demokrasiye bağlanarak evrensellik, özgürlük, feminizm, çok renklilik, bireycilik vb. ideolojiler, ikincisin de ise devletçiliğe bağlanılarak ulusalcılık, faşizm vb. ideolojiler seslendirilmektedir. Her iki yönelimde de sol, attığı bütün adımlarda, sergilediği bütün pratiklerde sermaye fraksiyonlarından birinin adına nefes almakta, onlardan birinin canına can katmaktadır. Günümüzde yaşanan bütün gelişmelerde, alt-üst oluşlarda en büyük eksik Lenin'in perspektifine sahip devrimci politikadır. Zira Marksizm'i içinde bulunduğu cendereden çıkaracak olan bizzat Leninizm pratiğidir. Bu durum 1917 gerçeğinde böyle olmuş, küçük burjuvalaşan Marksizm, Lenin'in yürüttüğü teorik-politik hamlelerle devrimcileştirilmiş ve devamında Ekim Devrimi ortaya çıkarılmıştır.

İrfan Özgül

"Darbeye ve Diktaya Karşı Birlikte Mücadele Çağrısıdır"

Halklarımız yaşamlarını, günlük geçimlerini sürdürebilmek için talep ve inançlarını dillendirebilmek istedikleri “yasaklı” sokak ve meydanlar şimdi sıkıyönetim koşulları altında. Şimdi yayınlanan her emir ve talimat, yapılacak olan her yeni yasal düzenleme ile halklarımızın sofrasına, hukukuna, yaşamına, kimliğine darbe inmektedir.

Bizler, her türlü darbe eylemine ve emekçilerin iradesini gasp eden darbe yönetimlerine karşıyız, mücadele içindeyiz. “Yurtta Sulh Konseyi” adıyla darbe girişiminde bulunanlar, açıkça NATO’ya bağlılık beyanında bulunan ve yıllardır, işçi eylemlerinde, doğaya sahip çıkma direnişlerinde, cezaevlerinde, Kürt illerinde ve Türkiye’nin emekçi semtlerinde devrimcilere ve halklarımıza yönelik silahlı saldırı ve katliamların faili olan, halkın ve emekçilerin düşmanı patronların bekçiliğini yapan paşalardır.

Ve tabii ki darbecilerin saldırısının demokrasiyi hedef aldığı söylemi koca bir yalandır. Zira ülkemizde bir demokrasi yoktur; halklarımızın iradesi on yıllardır, içinde askeri yapılanmaların, gerici siyasi çetelerin ve TÜSİAD – MÜSİAD gibi emek düşmanı sermaye güçlerinin olduğu bir avuç darbeci güç tarafından gasp edilmiştir.

Yaşananlar, halk ve emek düşmanı gerici bir yönetime karşı, başka bir gerici gücün eyleminden ibarettir, bir siyasi hesaplaşmadır. Darbe girişiminin ertesi günü, sadece darbeci askerlerin değil, önceden listeleri hazırlanmış, binlerce hâkim, savcı ve kamu görevlisinin tasfiyesi, bu hesaplaşmanın ve karşı darbenin açık göstergesidir. Her iki grup açısından da helikopterle taranarak katledilen yurttaşların ve boğazı kesilerek katledilen erlerin hiç bir değeri yoktur. Her iki güç açısından da NATO’ya, emperyalizme ve emek düşmanı sermaye güçlerine bağlılık esastır. Onlar için, emperyalizm ve siyonizmle imzalanan anlaşmaların mürekkebi, yurttaşlarımızın akan kanından daha değerlidir.

Hükümete destek için sokağa çıkan kitlelerin daha ilk günden demokratların, devrimcilerin bulunduğu, alevi yurttaşların yaşadığı mahallelere yönlendirilmeye çalışıldığı, yer yer emekçi mahallelere saldırılar düzenlendiği ortadadır. Bu durumun boyutlanarak tekrar etme tehlikesi de mevcuttur.

Bu itibarla bizler, halklarımızın iradesini gasp etmiş mevcut gerici ve baskıcı siyasal iktidara ve ona karşı harekete geçen darbeci girişimlere karşı olduğumuzu açıkça ifade ediyor; tüm insanlığa özgürlük, barış ve insanca yaşamayı ancak ezilen tüm toplumsal kesimlerin, işçi ve emekçilerin kendi mücadelesinin sağlayacağını biliyoruz. Devrimci, demokrat, yurtsever tüm muhalif güçlerin bir araya gelmesinin acil bir sorumluluk olduğunu hatırlatıyor, bu mücadelenin bir parçası olduğumuzu yineliyoruz. 

ÇAĞDAŞ HUKUKÇULAR DERNEĞİ

GENEL MERKEZİ